ዓለም በኮቪድ-19 ወረርሽኝ ውስጥ ትገኛለች።የዓለም ጤና ድርጅት እና አጋሮች በምላሹ ላይ በጋራ ሲሰሩ - ወረርሽኙን በመከታተል ፣ በወሳኝ ጣልቃ ገብነቶች ላይ ምክር መስጠት ፣ አስፈላጊ የህክምና አቅርቦቶችን ለተቸገሩት በማከፋፈል -- ደህንነታቸው የተጠበቀ እና ውጤታማ ክትባቶችን ለማዘጋጀት እና ለማሰማራት እየተሽቀዳደሙ ነው።
ክትባቶች በየዓመቱ በሚሊዮን የሚቆጠሩ ሰዎችን ያድናሉ።ክትባቶች የሚያነሷቸውን ቫይረሶችን እና ባክቴሪያዎችን ለመለየት እና ለመከላከል የሰውነትን ተፈጥሯዊ መከላከያዎች በማሰልጠን እና በማዘጋጀት ይሰራሉ።ከክትባት በኋላ ሰውነት በኋላ ላይ ለበሽታ አምጪ ተህዋሲያን ከተጋለጡ, ሰውነት ወዲያውኑ እነሱን ለማጥፋት ዝግጁ ነው, ይህም በሽታን ይከላከላል.
ሰዎች በጠና እንዳይታመሙ ወይም በኮቪድ-19 እንዳይሞቱ የሚከላከሉ በርካታ አስተማማኝ እና ውጤታማ ክትባቶች አሉ።ይህ ኮቪድ-19ን የመቆጣጠር አንዱ አካል ሲሆን ከሌሎች ቢያንስ 1 ሜትር ርቀት ላይ ከሚገኙት ዋና ዋና የመከላከያ እርምጃዎች በተጨማሪ ሳል መሸፈን ወይም በክርንዎ ላይ ማስነጠስ፣ እጅን አዘውትሮ ማፅዳት፣ ጭንብል በመልበስ እና በደንብ ያልተለቀቀ ክፍሎችን ወይም ክፍት ቦታዎችን ከማስወገድ በተጨማሪ መስኮት.
እ.ኤ.አ. ሰኔ 3 ቀን 2021 የዓለም ጤና ድርጅት በኮቪድ-19 ላይ የሚከተሉት ክትባቶች ለደህንነት እና ውጤታማነት አስፈላጊውን መስፈርት እንዳሟሉ ገምግሟል።
WHO የኮቪድ-19 ክትባቶችን ጥራት፣ ደህንነት እና ውጤታማነት እንዴት እንደሚገመግም የበለጠ ለማወቅ የእኛን Q/A በድንገተኛ ጊዜ አጠቃቀም ዝርዝር ሂደት ላይ ያንብቡ።
አንዳንድ ብሄራዊ ተቆጣጣሪዎች ሌሎች የኮቪድ-19 የክትባት ምርቶችን በአገራቸው ጥቅም ላይ ውለው ገምግመዋል።
ምንም እንኳን ቀደም ሲል ኮቪድ-19 ኖትዎ ቢሆንም ለእርስዎ የተዘጋጀውን ማንኛውንም ክትባት ይውሰዱ።ተራዎ ሲደርስ እና ሳይጠብቁ በተቻለ ፍጥነት መከተብ አስፈላጊ ነው።የጸደቁት የኮቪድ-19 ክትባቶች በጠና ከመታመም እና በበሽታው ከመሞት ከፍተኛ ጥበቃ ይሰጣሉ፣ ምንም እንኳን ምንም አይነት ክትባት 100% የሚከላከል ባይሆንም።
የ COVID-19 ክትባቶች ለአብዛኛዎቹ 18 እና ከዚያ በላይ ለሆኑ ሰዎች ደህና ናቸው።አርማንኛውም አይነት ቅድመ-ነባር ሁኔታዎችን ጨምሮ, ራስን የመከላከል በሽታዎችን ጨምሮ.እነዚህ ሁኔታዎች የሚከተሉትን ያካትታሉ፡- የደም ግፊት፣ የስኳር በሽታ፣ አስም፣ የሳንባ፣ የጉበት እና የኩላሊት በሽታ እንዲሁም የተረጋጋ እና ቁጥጥር የሚደረግባቸው ሥር የሰደደ ኢንፌክሽኖች።
በአካባቢዎ ያሉ አቅርቦቶች የተገደቡ ከሆኑ፡ እርስዎ ካሉዎት ሁኔታዎን ከእንክብካቤ ሰጪዎ ጋር ይወያዩ፡-
- የበሽታ መከላከል ስርዓት ተዳክሟል
- እርጉዝ ከሆኑ (ከዚህ ቀደም ጡት እያጠቡ ከሆነ ከክትባት በኋላ መቀጠል አለብዎት)
- በተለይ ለክትባት (ወይም በክትባቱ ውስጥ ካሉት ማናቸውም ንጥረ ነገሮች) የከባድ አለርጂ ታሪክ ይኑርዎት።
- በጣም ደካማ ናቸው
ልጆች እና ጎረምሶች ከአዋቂዎች ጋር ሲነፃፀሩ ቀለል ያለ በሽታ የመያዝ አዝማሚያ አላቸው ፣ ስለሆነም ለከባድ COVID-19 ከፍተኛ ተጋላጭነት ያለው ቡድን አካል ካልሆኑ በስተቀር እነሱን መከተብ ከአረጋውያን ፣ ሥር የሰደደ የጤና ችግር ካለባቸው እና የጤና ሰራተኞች ያነሰ አስቸኳይ አይደለም።
በኮቪድ-19 ላይ ህጻናትን ስለመከተብ አጠቃላይ ምክሮችን ለመስጠት በልጆች ላይ የተለያዩ የኮቪድ-19 ክትባቶች አጠቃቀም ላይ ተጨማሪ ማስረጃ ያስፈልጋል።
የዓለም ጤና ድርጅት የስትራቴጂክ አማካሪ ቡድን ኦፍ ኤክስፐርቶች (SAGE) የPfizer/BionTech ክትባት ዕድሜያቸው 12 እና ከዚያ በላይ ለሆኑ ሰዎች ለመጠቀም ተስማሚ ነው ሲል ደምድሟል።እድሜያቸው ከ12 እስከ 15 ዓመት የሆኑ እና ከፍተኛ ተጋላጭነት ያላቸው ልጆች ይህን ክትባት ከሌሎች ቅድሚያ ከተሰጣቸው ቡድኖች ጋር ለክትባት ሊሰጡ ይችላሉ።የህጻናት የክትባት ሙከራዎች በመካሄድ ላይ ናቸው እና WHO ማስረጃው ወይም ኤፒዲሚዮሎጂያዊ ሁኔታ የፖሊሲ ለውጥ በሚያደርግበት ጊዜ ምክሮቹን ያሻሽላል።
ለልጆች የሚመከሩትን የልጅነት ክትባቶች እንዲቀጥሉ አስፈላጊ ነው.
ከተከተቡ በኋላ ምን ማድረግ እንዳለብኝ እና ምን መጠበቅ አለብኝ?
ከተከተቡ በኋላ ቢያንስ ለ15 ደቂቃዎች ይቆዩያልተለመደ ምላሽ ካጋጠመዎት ብቻ የጤና ባለሙያዎች ሊረዱዎት ይችላሉ።
ለሁለተኛ መጠን መቼ መምጣት እንዳለብዎ ያረጋግጡ - አስፈላጊ ከሆነ።አብዛኛዎቹ የሚገኙት ክትባቶች ሁለት መጠን ያላቸው ክትባቶች ናቸው.ሁለተኛ መጠን መውሰድ እንዳለቦት እና መቼ መውሰድ እንዳለቦት ከእንክብካቤ ሰጪዎ ጋር ያረጋግጡ።ሁለተኛ ክትባቶች የሰውነትን በሽታ የመከላከል አቅምን ለማጠናከር እና የበሽታ መከላከያዎችን ለማጠናከር ይረዳሉ.
በአብዛኛዎቹ ሁኔታዎች አነስተኛ የጎንዮሽ ጉዳቶች የተለመዱ ናቸው.ከክትባት በኋላ የተለመዱ የጎንዮሽ ጉዳቶች፣ ይህም የአንድ ሰው አካል ለኮቪድ-19 ኢንፌክሽን መከላከያ እየገነባ መሆኑን የሚያመለክቱ የሚከተሉትን ያካትታሉ፡-
- የእጅ መታመም
- ቀላል ትኩሳት
- ድካም
- ራስ ምታት
- የጡንቻ ወይም የመገጣጠሚያ ህመም
ከ24 ሰአታት በኋላ የሚጨምረውን ክትት በወሰዱበት ቦታ ቀይ ወይም ርህራሄ (ህመም) ካለ ወይም የጎንዮሽ ጉዳቶች ከጥቂት ቀናት በኋላ ካልጠፉ ተንከባካቢዎን ያነጋግሩ።
ለኮቪድ-19 ክትባት የመጀመሪያ ልክ መጠን ወዲያውኑ ከባድ የአለርጂ ምላሽ ካጋጠመዎት ተጨማሪ የክትባቱን መጠን መውሰድ የለብዎትም።ለከባድ የጤና ምላሾች በክትባቶች በቀጥታ መከሰታቸው እጅግ በጣም አልፎ አልፎ ነው።
የጎንዮሽ ጉዳቶችን ለመከላከል የኮቪድ-19 ክትባት ከመውሰዳቸው በፊት እንደ ፓራሲታሞል ያሉ የህመም ማስታገሻዎችን መውሰድ አይመከርም።ይህ የሆነበት ምክንያት የህመም ማስታገሻዎች ክትባቱ ምን ያህል እንደሚሰራ ተጽዕኖ እንደሚያሳድር ስለማይታወቅ ነው።ሆኖም ከክትባት በኋላ እንደ ህመም፣ ትኩሳት፣ ራስ ምታት ወይም የጡንቻ ህመም ያሉ የጎንዮሽ ጉዳቶች ካጋጠሙ ፓራሲታሞልን ወይም ሌሎች የህመም ማስታገሻዎችን መውሰድ ይችላሉ።
ከተከተቡ በኋላም እንኳ ጥንቃቄ ማድረግዎን ይቀጥሉ
የኮቪድ-19 ክትባት ከባድ በሽታን እና ሞትን የሚከላከል ቢሆንም፣ እርስዎን እንዳይበክሉ እና ቫይረሱን ወደሌሎች እንዳያስተላልፉ አሁንም አናውቅም።ቫይረሱ እንዲሰራጭ በፈቀድን መጠን ቫይረሱ የመቀየር እድሉ ይጨምራል።
የቫይረሱን ስርጭት ለመግታት እና ለማቆም እርምጃዎችን መውሰድዎን ይቀጥሉ።
- ከሌሎች ቢያንስ 1 ሜትር ይርቁ
- በተለይ በተጨናነቁ፣ በተዘጉ እና በደንብ ባልተሸፈኑ ቦታዎች ውስጥ ጭምብል ይልበሱ።
- እጆችዎን በተደጋጋሚ ያፅዱ
- በክርንዎ ላይ ማንኛውንም ሳል ወይም ማስነጠስ ይሸፍኑ
- ከሌሎች ጋር በቤት ውስጥ ስትሆን ጥሩ የአየር ዝውውርን አረጋግጥ፣ ለምሳሌ መስኮት በመክፈት።
ይህን ማድረግ ሁላችንንም ይጠብቀናል።
የልጥፍ ሰዓት፡- ጁላይ-01-2021